Viral [δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Antifa #33, Οκτώβριος 2012]

Το κείμενο που ακολουθεί δεν υπήρχε στο site μας. Το έφαγε και αυτό η ηλεκτρονική μετάβαση «γιατί άμα δεν έχουν καλό στήσιμο δεν τα διαβάζουν». Κρίμα πάντως που «δεν τα διαβάζουν»· όλο και κάτι θα μάθαιναν. Το κείμενο με τίτλο «viral» είναι γραμμένο το Φθινόπωρο του 2012. Εννιά χρόνια πριν. Το καλοκαίρι είχε περάσει με οργανωμένη από το κράτος προπαγανδιστική εκστρατεία «κυριαρχίας της χρυσής αυγής στους δρόμους και τα σχολεία». Κι εμείς είχαμε επιστρέψει από τις διακοπές εντελώς χεσμένοι.

Το «viral» είναι πολύ πιο σύντομο από το έπος του ίδιου τεύχους που ανέλυε πως ακριβώς να σώσουμε τα μυαλά μας.^[1]Αν θέλει να πάρει κανείς μια καλή τζούρα από εκείνη τη μακρινή (και τόσο σχετική με τη δική μας) περίοδο, … Continue reading Το θέμα του ήταν ο τρόπος με τον οποίο η αναμετάδοση video από το ένα IP στο άλλο καταλήγει να κατασκευάζει την πραγματικότητα με πολύ πραγματικό τρόπο. Με εφαρμογή στην περίπτωση της Χρυσής Αυγής εν έτει 2012.

Την εφαρμογή στη Σταυρούπολη εν έτει 2021 μπορείτε να την κάνετε μόνες σας με όσα ήδη γνωρίζετε.

Viral

[δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Antifa #33, Οκτώβριος 2012]

Μια φορά κι έναν καιρό, οι Ερυθρές Ταξιαρχίες απήγαγαν τον Άλντο Μόρο. Στο πρόσωπο του Χριστιανοδημοκράτη πρώην πρωθυπουγού της Ιταλίας, έβλεπαν «την καρδιά του κράτους», συνεπώς η απαγωγή του θα ήταν κάτι σαν το τελικό χτύπημα που θα κατέλυε το κράτος. Στις εβδομάδες της κράτησης του Μόρο, οι σταλινικοί ένοπλοι ανακάλυψαν με σκληρό τρόπο ότι το κράτος δεν είχε καρδιά, καθώς και ότι ο Μόρο δεν ήταν παρά ένα γρανάζι όπως όλα και μάλιστα ένα γρανάζι που οι πρώην φίλοι του το θεωρούσαν απολύτως αναλώσιμο. Ταυτόχρονα ανακάλυψαν ότι η κίνησή τους είχε ξεφύγει από τους ίδιους ως νόημα, είχε γίνει ένα μάτσο αλλοπρόσαλλες ιστορίες, σχετικές και άσχετες φωτογραφίες, τεράστιοι τίτλοι, θέμα του κίτρινου τύπου, ακόμη και ότι πλέον συνόρευε με το πλούσιο πεδίο της μαντείας και της αστρολογίας. Ήταν το νεόδμητο σύστημα μεσολάβησης των ιταλικών ΜΜΕ που δούλευε παράγοντας αμφίδρομα τα κοινωνικά νοήματα γύρω από την απαγωγή του Μόρο, με τρόπο που οι άμεσα ενδιαφερόμενοι ελάχιστα κατανοούσαν. Οι Ερυθρές Ταξιαρχίες πάντως, ουδέποτε κατάλαβαν τι ήταν αυτό που τους συνέβη.

Σήμερα είναι γεγονός ότι η κατάστασή μας είναι πολύ χειρότερη από ό,τι εκείνων των παλιών σταλινικών ένοπλων που η εποχή τους τούς ξεπέρασε δίχως να το καταλάβουν. Ενώ τα ίδια τα ΜΜΕ, από το 1980 και μετά, έχουν πραγματοποιήσει με τον πιο ομαλό τρόπο τα τεχνολογικά και οργανωτικά άλματα που έγιναν εφικτά κατά τη διάρκεια του καταιγισμού της ηλεκτρονικής επανάστασης, οι κινηματικές αντιλήψεις για τα ΜΜΕ παραμένουν σε εμβρυακό επίπεδο. Όσοι παραμένουμε ικανοί για τη συγκεκριμένη διανοητική λειτουργία, καλά θα κάνουμε να θυμηθούμε την τελευταία λέξη του «κινήματος» περί ΜΜΕ και πληροφόρησης: «Don’t Hate the Media, Become the Media», «Μη μισείς τα μέσα, γίνε τα μέσα». Αυτό δεν είπαν «τα κινήματα»; Αυτή δεν ήταν η τελευταία δημοφιλής λέξη της (ακρο)αριστερής «θεωρίας»; Αυτή· ακριβώς αυτή.

Ενώ λοιπόν τα ηλεκτρονικά ΜΜΕ επέλαυναν, η «επαναστατική θεωρία» της κακιάς ώρας και του κακού καιρού, επέλεγε να εστιάσει στη «διάδοση της πληροφορίας» και να αγνοήσει επιδεικτικά την όψη των ΜΜΕ ως διαδικασία μεσολάβησης. Κι όμως, τα νέα ηλεκτρονικά Μέσα παρέμεναν λειτουργίες μεσολάβησης και αποϊστορικοποίησης της κοινωνικής εμπειρίας. Και μάλιστα με μια επιπλέον καινοτομία σε σχέση με την εποχή του Μόρο. Ενώ ο τεχνικός τους εξοπλισμός ήταν προϊόν καπιταλιστικού σχεδιασμού και παρέμενε υπό καπιταλιστικό έλεγχο, ο τρόπος παραγωγής των νοημάτων τους άλλαζε θεαματικά. Πρώτον, όχι πια μονόδρομη σχέση πομπού και δέκτη· τώρα θα γινόμαστε όλοι πομποί και δέκτες εναλλάξ, αρκεί να κρατάμε τον θεμελιώδη διαχωρισμό μεταξύ των δύο, αρκεί και οι δύο να παραμένουν «άτομα». Δεύτερον, όχι πια μόνο αναμετάδοση προπαγάνδας· η χαοτική αναπαραγωγή της άγνοιας έχει τη δική της χάρη. Σήμερα, μεγάλο μέρος της μηντιακής σαβούρας, των καπιταλιστικών νοημάτων που αναμεταδίδονται σε ολόκληρο τον πλανήτη είναι, αυτό που λένε, κοινωνική παραγωγή.

Λέμε «κοινωνική παραγωγή», γιατί αυτή η τεράστια καινοτομία δεν επετεύχθη με τεχνικό, αλλά με κοινωνικό τρόπο. Στη βάση της βρίσκεται η ιστορική διαδικασία μέσω της οποίας οι πρωτοκοσμικοί ξέχασαν κάθε έννοια ταξικής οργάνωσης και κοινότητας και εστίασαν το βλέμμα στα πενιχρά όρια του καθρέφτη τους. Ειδικότερα η ιστορική διαδικασία μέσω της οποίας οι κοινωνίες του ώριμου καπιταλισμού έχασαν την επαφή τους με κάθε έννοια ανάλυσης, με κάθε έννοια σύνθεσης και τελικά με κάθε έννοια σκέψης. Αυτό που απέμενε ήταν τα «άτομα» και οι «απόψεις» τους, ενώ ταυτόχρονα η «άποψη», ως έννοια, έχανε τη σχέση της με τη σκέψη, την κριτική και τη συλλογικότητα και γινόταν αντιληπτή ως αποστολή των κατάλληλων πακέτων πληροφοριών από άτομο σε άτομο και πίσω. Εκείνο που έλεγαν οι κατ’ όνομα θεωρητικοί της αντιπαγκοσμιοποίησης ήταν ένα από τα βασικά προτάγματα της ιστορικής διαδικασίας για την οποία μιλάμε: να μη μισούμε το σύστημα των μεσολαβήσεων, το κενό την άγνοιά, την ανιστορικότητά του, να γίνουμε εμείς οι αναπαραγωγοί του κενού και της άγνοιας, να καταστρέψουμε εμείς την ταξική ιστορία. Να γίνουμε άτομα, να παράγουμε και να αναμεταδίδουμε πληροφορίες· πληροφορία παντού και η ιστορία ας πάει στα κομμάτια. Αυτό ήταν το μήνυμα της νέας εποχής και με αυτό συμμορφώθηκαν τα «μεταμοντέρνα» «αντικαπιταλιστικά» «κινήματα».

Όπως κάθε απόφυση του τεχνολογικού ντετερμινισμού που σέβεται τον εαυτό της, οι (ακρο)αριστερές «θεωρίες» περί ΜΜΕ είχαν και μια πίσω όψη που κοιτούσε στον κόσμο των κοινωνικών σχέσεων. Οι ξεδιάντροποι φετιχιστές που ξεδιάντροπα προπαγάνδιζαν ότι πρέπει «να γίνουμε τα μήντια», πίστευαν με τα σωστά τους ότι τα ίδια τα νέα μήντια, οι νέοι τρόποι μεσολάβησης που είχαν σοφιστεί οι ειδικοί των αφεντικών, θα έλυναν με τεχνικό τρόπο τα οργανωτικά προβλήματα της εργατικής τάξης. Το Internet επιτέλους υπήρχε και τα σοκάκια της αυτοοργάνωσης θα γίνονταν λεωφόροι. Διεθνή συνέδρια ετοιμάστηκαν και διηπειρωτικοί σύνοδοι κανονίστηκαν, όλες τους από ανθρώπους που είχαν ξεχάσει κάθε έννοια κοινότητας, που αποτύχαιναν συστηματικά να οργανωθούν στην πόλη και τη γειτονιά τους σε νούμερο που να ξεπερνάει το 10. «[Τώρα που στήσαμε το δικό μας site ανταλλαγής πληροφοριών], γιατί όχι μια βαλκανική ομοσπονδία;» Αυτή η πραγματική φράση από πραγματικό δημόσιο έντυπο του πραγματικού αντιεξουσιαστικού χώρου, ειπωμένη λίγο μετά το 2000, τα λέει όλα και αρκεί για να περιγράψει την διανοητική και οργανωτική κατάσταση των αρχών του 21^ου αιώνα.

Η σύγχυση μεταξύ αυτόνομης ταξικής οργάνωσης και τεχνολογικά υποβοηθούμενου παραληρήματος μπορεί να υπάρξει δίχως υλικές επιπτώσεις μόνο όταν ζει κανείς σε γυάλα. Τον καιρό που κάτι τέτοια γράφονταν τζάμπα και βερεσέ, η γυάλα όντως υπήρχε, λεγόταν μεταπολίτευση. Μόνο που κάποια στιγμή η γυάλα έσπασε. Σήμερα μπορούμε να μετρήσουμε τα αποτελέσματα της λειτουργίας των νέων ΜΜΕ πάνω μας με ακρίβεια μικρόμετρου, σε πραγματικό χρόνο. Γιατί τον Αύγουστο που μας πέρασε οι φασίστες γίνανε viral. Δεν ενδιαφέρει τόσο ο τρόπος με τον οποίο οι οπαδοί τους αλληλοεμψυχώνονται, γινόμενοι αυτοί τα «νέα οριζόντια μήντια» που κατά τα άλλα θα έσωζαν την ανθρωπότητα από το εξουσιαστικό σαράκι. Πολύ περισσότερο ενδιαφέρων είναι ο τρόπος με τον οποίο οι εχθροί των φασιστών πανικοβάλλουν ο ένας τον άλλο ανταλλάσσοντας post στο Facebook, στέλνοντας link με video που θα έπρεπε να μας πληρώνουν για να τα δούμε και τελικά παραληρώντας ασυνάρτητα με γενικό θέμα «η φασιστική απειλή», ή ακριβέστερα δίχως κανένα θέμα πέραν αυτού που τους επιβάλλεται από την σιδερένια πειθαρχία του τελευταίου link.

Οι φασίστες γίνανε viral. Γιατί εκείνοι που γίνανε media πληροφόρησαν και αντιπληροφόρησαν μέχρι να σκάσει η καρδιά τους. Γιατί παρακολούθησαν υπομονετικά πενήντα φορές το ίδιο, γυρισμένο από φασίστες, βίντεο, με τους ίδιους πενήντα μαλάκες, ώσπου να πειστούν ότι είδαν δυόμισι χιλιάδες φασίστες. Γιατί έστειλαν χιλιάδες links ψάχνοντας το τελευταίο μέλος της απέραντης ψηφιακής κοινότητας που δεν είχε ακόμη μυηθεί στο έργο «κυριαρχία των φασιστών στους δρόμους». Γιατί συζήτησαν για τα τεκταινόμενα του youtube παριστάνοντας ότι μιλούν για τα τεκταινόμενα στους δρόμους. Πλανούνταν πλάνην οικτρά εκείνοι που γίνανε media. Η ελληνική κοινωνία είναι ανίκανη να ξέρει τι γίνεται στους δρόμους, τους έχουμε ξεχάσει τους δρόμους, είμαστε απασχολημένοι να γινόμαστε media. Η ελληνική κοινωνία λούζεται σε καταιγίδα φτιαγμένη από post και video, κυλιέται σαν το νεογέννητο γουρουνάκι στον βούρκο της κατακερματισμένης, α-νόητης, αποϊστορικοποιημένης πληροφορίας· εν τω μεταξύ έχει φροντίσει να χάσει με τρόπο βαθιά κοινωνικό κάθε ικανότητα ανάλυσης και σύνθεσης, κάθε ικανότητα συλλογικής κατανόησης ακόμη και των απλούστερων γεγονότων.

Η κρατική προπαγανδιστική εκστρατεία τρομοκρατίας εξελίσσεται. Και το μισό της βάρος το έχουν αναλάβει αυτοί που θα έπρεπε να είναι οι πιο ορκισμένοι της εχθροί. Οι φασίστες γίνανε viral. Εμείς τους κάναμε. Εμείς και τα ηλίθια κλικ – κλικ που εδώ και δέκα χρόνια, όλο και περισσότερο περνάνε για σκέψη.

Viral: Επειδή ξέρουμε ότι (ευτυχώς) δεν κατέει όλος ο κόσμος από viral φάσεις, αντιγράφουμε έναν κομψό ορισμό από την Wikipedia. Λοιπόν:

Οι όροι viral marketing, viral advertising κλπ αναφέρονται σε τεχνικές μάρκετινγκ που χρησιμοποιούν προϋπάρχοντα κοινωνικά δίκτυα προκειμένου να παράξουν ενισχυμένο brand awareness μέσω αυτοαναπαραγόμενων ιικών (viral) διαδικασιών, παρόμοιων με τις διαδικασίες εξάπλωσης των ιών ή των ιών του υπολογιστή. Οι διαδικασίες αυτού του τύπου μπορεί να έρθουν εις πέρας μέσω της μετάδοσης στόμα με στόμα, ή ακόμη και να ενισχυθούν μέσω των δικτυακών λειτουργιών του διαδικτύου ή των δικτύων κινητής τηλεφωνίας.
Ο τελικός στόχος των διαφημιστών που επιδιώκουν την παραγωγή επιτυχημένων viral διαδικασιών είναι η δημιουργία μηνυμάτων τέτοιων που να βρίσκουν απήχηση μεταξύ ατόμων με υψηλή διαδικτυακή δυναμική, οπότε θα έχουν υψηλή πιθανότητα διάχυσης, τόσο μέσω των επικοινωνιών των εν λόγω ατόμων, όσο και μέσω των επικοινωνιών των ανταγωνιστών τους εντός των δικτύων όπου δρουν.

Να λοιπόν μια θεωρία για τα νέα μήντια πολύ πιο ρεαλιστική από τις (ακρο)αριστερές! Τα «προϋπάρχοντα κοινωνικά δίκτυα» δεν έχουν μέσα «βαλκανικές ομοσπονδίες, γιατί όχι;». «Γιατί όχι» αλήθεια; Γιατί όπως μας λένε οι πραγματικοί ειδικοί της νέας επικοινωνίας, που φυσικά είναι οι διαφημιστές και όχι τα ρετάλια της αντιπαγκοσμιοποίησης, τα «προϋπάρχοντα κοινωνικά δίκτυα» που με τόσο κόπο χτίσαμε γινόμενοι οι ίδιοι τα μήντια, δεν περιέχουν παρά το ταπεινότερο των υλικών: άτομα με υψηλή διαδικτυακή δυναμική και τον μεταξύ τους ανταγωνισμό, αυτό ακριβώς που έγιναν εκείνοι που επέλεξαν να γίνουν τα μήντια. Μέσα από τον διαρκή ατομικό ανταγωνισμό το μήνυμα μεταδίδεται. Και τώρα τελευταία οι καιροί είναι τέτοιοι που την όλη διαδικασία την αρμέγει χαρούμενο το κράτος.

Τυπική φωτογραφία που έγινε viral το 2012, υπό τον τίτλο “Άγριες συγκρούσεις μελών της Χρυσής Αυγής και ανδρών της ΕΛ.ΑΣ. έξω απ’ την πύλη του στρατοπέδου Καλογερογιάννη στην Κόρινθο”. Φυσικά τη φωτογραφία δεν τη θυμάται κανείς πλέον εκτός από μας που την έχουμε κρατημένη στη μεγάλη λίστα μας με τις φωτογραφίες “μηντιακά φτιαγμένων άγριων συγκρούσεων” (έχουμε απ’ το Σιατλ του 1999 μέχρι τους πλειστηριασμούς του 2017…). Αλλά ο σκοπός της επετεύχθη. Ο κεφτές που σπρώχνει την ασπίδα του άλλου κεφτέ αναδημοσιεύτηκε τόσες φορές που νόμιζες ότι όλη η χώρα αποτελείται από Χρυσαυγίτες και μπάτσους που συγκρούονται (“άγρια” πάντα, μην ξεχνιόμαστε…).