Η μηδενική ανοχή στο Περιστέρι (όπως τα είπαμε κατά τη διάρκεια της δραστηριότητας που ονομάσαμε words n’ sounds)

Δεν θα σας πούμε τι ακριβώς κάναμε στην πλατεία Δημαρχείου στο Περιστέρι.

Ο βασικός λόγος είναι ότι η περιγραφή δραστηριοτήτων όπου το τεχνικό συνδυάζεται με το πολιτικό είναι πολύ δύσκολη και βαριόμαστε. Ο δευτερεύον λόγος είναι ότι όσο καλή και αν είναι μια τέτοια περιγραφή, η κατανόησή της χρειάζεται οργανωτική και πολιτική εμπειρία ενός είδους που καθόλου δεν περισσεύει. Για να το πούμε απλά, οι παρόντες και παρούσες κατάλαβαν πολύ περισσότερα από όσα έχουμε όρεξη να περιγράψουμε γραπτώς.

Οπότε δεν θα σας πούμε τι ακριβώς κάναμε στην πλατεία Δημαρχείου στο Περιστέρι. Αντί γι’ αυτό, θα σας πούμε τι είπαμε. Θα το κάνουμε σε δόσεις, επιλεκτικά και αυθαίρετα. Στόχος μας είναι περισσότερο να θυμηθούν οι παρόντες, παρά να μάθουν οι απόντες τι είπαμε και πώς το είπαμε. Λοιπόν:

Η μηδενική ανοχή στα δυτικά

Η μηδενική ανοχή είναι μια δημοφιλής ιδέα περί δημόσιας τάξης. Σύμφωνα με αυτή την ιδέα, το μικρό έγκλημα σχετίζεται με το μεγάλο. Για να το πούμε απλά, ένα παγκάκι που αφήνεται να γεμίζει με ταγκιές από μαρκαδόρους, δεν θα μείνει με τις ταγκιές. Σύντομα, επειδή το παγκάκι είναι γεμάτο με ταγκιές, ο μόνος που θα θέλει να καθίσει πάνω του θα είναι κάποιος έμπορος ναρκωτικών. Οι μικροί έμποροι ναρκωτικών θα συνοδεύονται από μεγάλους. Τελικά η γειτονιά που αφήνει τα παγκάκια της να γεμίζουν ταγκιές, θα μετατραπεί σε άντρο της μαφίας. Οπότε, μας λέει η θεωρία της μηδενικής ανοχής, η μάχη του κράτους με το έγκλημα θα πρέπει να ξεκινάει από τη μάχη με τους μαρκαδόρους. Δηλαδή οι πιτσιρικάδες που κυκλοφορούν με μαρκαδόρους είναι ο πρώτος στόχος της κρατικής αντιεγκληματικής πολιτικής.

Αυτή η ιδέα είναι πολύ πιο περίπλοκη από ό,τι φαίνεται με την πρώτη ματιά. Η «μικρή παραβατικότητα» που ανάγεται σε βασικό στόχο της αστυνομίας, είναι η παραβατικότητα των κατώτερων στρωμάτων. Όπως όλοι ξέρουμε, αυτή η «παραβατικότητα», εκτός από μαρκαδόρους, περιλαμβάνει την επιβίβαση χωρίς εισιτήριο στα μέσα μαζικής μεταφοράς, το κατούρημα στο δρόμο, το πέταγμα σκουπιδιών και το φτίσιμο στο πάτωμα, τη διεξαγωγή αγώνων ποδοσφαίρου σε πλατείες με ασαφή τα όρια του πλάγιου άουτ, την κατανάλωση ελαφρών ναρκωτικών… και πάει λέγοντας. Δηλαδή, μέσω του ισχυρισμού ότι μάχεται με τη μικρή παραβατικότητα, η αστυνομία αποκτά λόγους και μεθόδους για να παρεμβαίνει στην καθημερινή ζωή των κατώτερων στρωμάτων.

Ακόμη χειρότερα, η αστυνομία δεν παρεμβαίνει μόνη της. Ενεργητικά αποζητά την ανάμιξη των μεσαίων στρωμάτων στην επιτήρηση της γειτονιάς και στην επιβολή των ορθών συμπεριφορών. Είναι οι μικροαστοί και οι ρουφιάνοι της αστυνομίας που περισσότερο εφαρμόζουν τις νέες δυνατότητες ελέγχου του δημόσιου χώρου.

Η υποστήριξη της δημοτικής αρχής σε τέτοιες θεάρεστες πρακτικές είναι κομβική. Δείτε για παράδειγμα το Περιστέρι. Εδώ ένας δήμαρχος που εκλέγεται με ποσοστά πάνω από 60 τοις εκατό, έχει γίνει γνωστός για την «τακτική και όμορφη» εικόνα της γειτονιάς. Αυτό το «τακτική και όμορφη» σημαίνει πράγματα για τη ζωή μας. Οι θάμνοι στις πλατείες κουρεύονται σύριζα ώστε το μάτι του παρατηρητή να εντοπίζει κάθε παραβατική συμπεριφορά από το μπαλκόνι του. Ο φωτισμός χρηματοδοτείται με γερμανικό χρήμα και καταλήγει σε καλοφωτισμένες πλατείες όπου δεν έχεις ιδέα ποιος σε παρατηρεί και από πόσο μακριά. Το άλσος έχει μετατραπεί σε παιδική χαρά, όπου απαγορεύονται τα ποδήλατα, το μοίρασμα προκηρύξεων, τα σκουπίδια, και γενικώς τα πάντα εκτός από την «έκφραση της παιδικότητας», ιδίως όταν αυτή επιτελείται από ενηλίκους. Δείτε απλά την πλατεία όπου βρισκόμαστε αυτή τη στιγμή: εδώ το γιγάντιο δημαρχείο συνδυάζεται με την επίσης γιγάντια εκκλησία και τις εγκαταστάσεις του μετρό για να εγκλωβίσει μεταξύ των πόλων της τοπικής και κεντρικής εξουσίας, μια πλατεία που εδώ και δεκαετίες μαζεύει την εργατική τάξη της πόλης. Όποιος θέλει να παίξει μπάλα εδώ, πρέπει να ελιχθεί μεταξύ τσιμεντένιων κατασκευών ενώ ατενίζει το ηλίθιο πληρωμένο γκραφίτι του δημάρχου στην απέναντι εργατική πολυκατοικία. Οπότε κομμένη η μπάλα στην πλατεία, δραστηριότητα που για χρόνια συγκέντρωνε τους «παραβατικούς» Περιστεριώτες που ενηλικιώνονταν δίχως να γουστάρουν να επανδρώσουν τις καφετέριες της Βεάκη.

Όμως, η μηδενική ανοχή δεν τελειώνει με την επιτήρηση, την αυτοπειθαρχία και τις πολεοδομικές παρεμβάσεις. Εκεί όπου αυτά δεν αρκούν, επιστρατεύεται η κρατική βία. Λίγα χρόνια πριν, ο νεαρός Θανάσης Καναούτης δολοφονήθηκε στο Περιστέρι γιατί δεν είχε εισιτήριο λεωφορείου. Η δολοφονία του έγινε με τον χαρακτηριστικό έμμεσο, passive aggressive τρόπο της μηδενικής ανοχής: σπρώξιμο το σπρώξιμο, ο ελεγκτής τον πέταξε από το λεωφορείο. Αλλά οι αντιδράσεις στη δολοφονία του Καναούτη αντιμετωπίστηκαν με τους παλιούς καλούς μπάτσους. Συγκεκριμένα, για δύο ημέρες το Περιστέρι αποκλείστηκε από κλούβες. Η κυκλοφορία οποιουδήποτε νεαρού φορούσε μαύρα απαγορεύτηκε. Η αστυνομία απέδειξε ότι υπάρχουν σχέδια καταστολής ειδικά για το Περιστέρι, που φτάνουν μέχρι το ξύλο, τα δακρυγόνα και την απαγόρευση κυκλοφορίας.

Αυτά τα σχέδια εφαρμόστηκαν και κατά τη διάρκεια της πρόσφατης καραντίνας. Η καραντίνα ακολουθούσε κατά γράμμα τις θεωρίες της μηδενικής ανοχής. 4.000 μπάτσοι εκπαιδεύτηκαν ώστε να μπορούν να «ελέγχουν ακόμη και την αναπνοή των πολιτών»^[1]Έτσι απολόγιζε το δύσκολο έργο του ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, ενώ αποχωρούσε ησύχως από το υπουργείο των μπάτσων … Continue reading – γιατί αυτό ήταν η μάσκα αν δεν το καταλάβατε. Για να φέρουν εις πέρας αυτό το θεάρεστο έργο, οι μπάτσοι εφάρμοσαν στις γειτονιές μας τα σχέδια ελέγχου που έχουν καταστρωθεί για έκτακτες ανάγκες πάσης φύσεως. Οι μπάτσοι είχαν σύμμαχο την πολεδομία των «τακτικών και καθαρών» πλατειών, και τις ιδεολογίες των μικροαστών. Στην πλατεία Δημαρχείου, οι μπάτσοι συνήθιζαν να μαζεύουν δύο πιτσιρικάδες «για εξακρίβωση» και να τους στήνουν για κάνα μισάωρο δίπλα στην είσοδο του μετρό για να τους βλέπουμε οι υπόλοιποι. Στην πλατεία του ισορροπιστή, οι μπάτσοι έκαναν βόλτες γύρω γύρω μέχρι να αραιώσει ο κόσμος από φόβο και μετά εφορμούσαν κάτω από τις εργατικές. Προσέθεταν τα μπλε φώτα των μηχανών τους στα ήδη υπάρχοντα λευκά φώτα του Δημάρχου.

Το πράγμα κορυφώθηκε όταν δύο πιτσιρικάδες από το Περιστέρι τόλμησαν να μπουν στο μετρό δίχως μάσκα και να δείρουν τον φασίστα σταθμάρχη που προσπάθησε να τους δείρει. Η περίπτωσή τους έγινε αντιληπτή ως προμήνυμα κινδύνου, δηλαδή εξέγερσης στο Περιστέρι. Αντί να αποσιωπηθεί, χρησιμοποιήθηκε από την αστυνομία ως χρήσιμη παραβολή. Οι δύο νεαροί αδερφοί μας, έπαιξαν για εβδομάδες ως κεντρικό θέμα του δελτίου ειδήσεων. Μαζί με τη μάνα τους. Το ηθικό δίδαγμα είχε πολλαπλούς αποδέκτες. Πρώτα εμάς: κοιτάξτε τι θα πάθει όποιος πάει να κουνηθεί. Μετά τις μανάδες μας: κι εσείς φταίτε για ό,τι κάνει το παιδί σας. Τέλος τους ρουφιάνους της αστυνομίας: κάντε ό,τι έκανε ο σταθμάρχης – το κράτος και οι ρουφιάνοι του είναι εδώ για να σας στηρίξουν.

Το αποτέλεσμα ήταν συντριπτικό. Στην περίπτωση του Θανάση Καναούτη οι μπάτσοι και οι ρουφιάνοι τους είχαν να αντιμετωπίσουν την εξέγερση μιας εργατογειτονιάς. Στην περίπτωση των αδερφών μας που καταχέριασαν τον σταθμάρχη, το μόνο που ακούστηκε ήταν η φωνή της «μάχης με το έγκλημα». Δηλαδή η φωνή της αστυνομίας και των ρουφιάνων της.

Όπως καταλαβαίνετε, η μηδενική ανοχή καθόλου δεν στερείται αποτελεσματικότητας.

Οι αιτίες της αποτελεσματικότητάς της είναι άλλο καπέλο, αλλά ας το πούμε σύντομα: Τα σχέδια που καταστρώνονται εναντίον μας σχεδιάζονται σε υπουργεία, δημαρχεία και πανεπιστήμια. Είναι σχέδια που ξεκινούν από το πώς σχεδιάζεται και φωτίζεται μια πλατεία και καταλήγουν στο τι λέει η τηλεόραση και τα σόσιαλ μήντια. Την ίδια στιγμή εμείς περιμένουμε το Σύριζα να οργανώσει κάνα μπάχαλο για να πάμε να κάνουμε αυτό που θέλουν οι Συριζαίοι, δηλαδή ακριβώς οι υπουργοί της προηγούμενης κυβέρνησης που σχεδίασαν τις μεθόδους της καταπίεσής μας.

Υπό αυτό το πρίσμα δεν είναι παράξενο που παθαίνουμε ότι παθαίνουμε. Γιατί, ανά πάσα στιγμή, οι δυνατότητες οποιουδήποτε υποκειμένου, δεν είναι άλλες από αυτές που έχει κανονίσει να χτίσει στο παρελθόν.

Αυτά από εμάς στο antifa west side.

Βιβλιογραφία

Όπως βλέπετε, μπορούμε να σουμάρουμε και να συνδέουμε πολλά και διάφορα σε μόλις χίλιες λέξεις. Αυτή η ικανότητα προκύπτει από μακρόχρονη ενασχόληση με τα ζητήματα που μας απασχολούν. Αν θέλετε κι εσείς να αποκτήσετε παρόμοιες ικανότητες (μην περιμένετε λεφτά), μπορείτε να κάνετε αυτό που κάναμε εμείς, δηλαδή να προστρέξετε σε προηγούμενες στιγμές της ενασχόλησής μας με τα συγκεκριμένα ζητήματα. Βοηθάμε:

Αν κανείς θέλει να μάθει περισσότερα για την προέλευση και την ταξική σημασία των θεωριών της μηδενικής ανοχής, μπορεί να προστρέξει στο «Η θεωρία της ανομίας, η ιστορία της και η επιτυχία της», Antifa #36, 4/2013, εδώ https://autonomeantifa.gr/wp-content/uploads/2020/04/35_antifasismos_C.pdf.

Ότι η μηδενική ανοχή, εκτός από τεχνοπολιτικά κουρέματα θάμνων, περιλαμβάνει και σφαίρες, μας έχει επισημανθεί κατά πρόσωπο μέσα στο ασανσέρ της ΓΑΔΑ κατά τη διάρκεια της συμμετοχής μας στα όσα ακολούθησαν τη δολοφονία του Αλβανού υδραυλικού Νικολά Τόντι. Τα σχετικά γεγονότα σουμάρονται στο «Για δες καιρό που διάλεξε… Η δολοφονία του Νικολά Τόντι και γιατί δεν έπρεπε να νοιάζει κανέναν», Antifa #32, 7/2012, εδώ https://autonomeantifa.gr/wp-content/uploads/2020/04/32_nikola_toddi.pdf.

Τα τεκταινόμενα στο Περιστέρι έπειτα από τη δολοφονία του Θανάση Καναούτη περιγράφονται στο «Mini Riot», antifa west side #2, 10/2020,εδώ https://antifawestside.wordpress.com/2021/04/14/mini-riot-%cf%84%ce%b5%cf%85%cf%87%ce%bf%cf%82-2/.

Η μοναδική πολιτική οργάνωση (ή οντότητα, ή φάση) στην Ελλάδα που εδέησε να πει μια κουβέντα για τους περιστεριώτες πιτσιρικάδες ήταν η αντιφασιστική ομάδα antifa south (οι άλλες φάσεις υποστήριζαν τον σταθμάρχη που έλεγε στις τηλεοράσεις ότι είχε πάθει ψυχολογικά από το πολύ ξύλο). Η καλή κουβέντα εδώ https://antifasouth.gr/dioti-itan-ap-to-peristeri-afisa-stoy/.

Η μάχη με τις ροχάλες και τις πατημένες τσίχλες ως εγχείρημα μηδενικής ανοχής περιγράφεται στο «Η πατημένη τσίχλα μου και η δημόσια τάξη», Antifa #68, 12/2019, εδώ https://autonomeantifa.gr/wp-content/uploads/2020/05/68_patimeni_tsihla.pdf.

Ο κεντρικός ρόλος των δημοτικών αρχών στην εφαρμογή των μεθόδων της μηδενικής ανοχής, αναλύεται ακολουθώντας το παράδειγμα του δήμου Καλλιθέας στο «Σπασμένα τζάμια, μπάτσος της γειτονιάς και μια OMG εκδήλωση στην Καλλιθέα», Antifa #47, 7/2015 εδώ https://autonomeantifa.gr/wp-content/uploads/2020/04/47_kallithea.pdf.

Το ηλίθιο πληρωμένο γκραφίτι στις εργατικές πολυκατοικίες του Περιστερίου έχει σχολιαστεί εκτενώς στο «Η λαϊκή τέχνη στους περιστεριώτικους τοίχους και το νόημά της», εδώ https://antifawestside.wordpress.com/2021/03/27/%cf%83%cf%84%ce%bf%cf%85%cf%82-%cf%84%ce%bf%ce%af%cf%87%ce%bf%cf%85%cf%82/.

Η σχέση της μηδενικής ανοχής με τα πληρωμένα γκραφίτι σε καφάο και προσόψεις πολυκατοικιών, αναλύεται στο «Όταν ήρθαν για τα ΚΑΦΑΟ δε μίλησες», Antifa #76, 7/2021, εδώ https://autonomeantifa.gr/wp-content/uploads/2021/10/76_kafao.pdf.